“ABC” Prawa Autorskiego – co każdy twórca wiedzieć powinien.

Jakie przepisy gwarantują ochronę? Co właściwie chroni prawo autorskie? Jak powstaje ochrona? Ile trwa? Co muszę zrobić, aby ją uzyskać? Czy w związku z uzyskaniem ochrony muszę ponosić jakieś koszty?

Jeśli chcesz poznać odpowiedzi na wyżej postawione pytania? Zapraszam serdecznie do przeczytania tego wpisu.


SPIS TREŚCI:


ZACZNIJMY OD PODSTAW

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych – podstawowe źródło Twoich praw.

W ustawie znajdziesz między innymi przepisy dotyczące autorskich praw majątkowych i osobistych, dozowanego użytku, sposobu przeniesienia praw lub udzielenia licencji. Jest to absolutny fundament dla wszystkich osób związanych z branżą kreatywną.

Skoro wiesz, gdzie szukać podstawowych informacji to być może zastanawiasz się pewnie, czy to jedyne źródło, które warto znać? Ustawa o prawie autorskim jest na pewno punktem wyjścia, aczkolwiek nie reguluje kompleksowo wszystkich zagadnień. 

Jakie jeszcze ustawy warto mieć dodatkowo na uwadze? 

  • Ustawa o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (szczególnie istotna dla osób związanych z rynkiem muzycznym lub przedsiębiorców w swoich lokalach przykładowo restauracje, sklepy, siłownie odtwarzają muzykę lub dokonują reemisji programów telewizyjnych w hotelu),
  • Kodeks cywilny (stanowi uzupełnienie dla ustawy o prawach autorskich- oznacza to, że jeżeli dana kwestia nie została uregulowana w prawie autorskim to należy szukać odpowiednich przepisów w Kodeksie Cywilnym. Przykład: ochrona dóbr osobistych).

CO CHRONI PRAWO AUTORSKIE?

Kilka słów o przedmiocie ochrony prawno-autorskiej

Co właściwie chroni prawo autorskie? 

Z pomocą przychodzi tutaj art. 1 ustęp 1 ustawy o prawie autorskim, z którego wynika, że:

„Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).”

Taką odpowiedź znajdziesz w treści ustawy. Teraz rozłożymy to na czynniki pierwsze.

Z treści przytoczonego przepisu wynika, że przedmiotem ochrony jest utwór, który: 

  • został stworzony przez człowieka,
  • posiada cechę działalności twórczej o indywidualnym charakterze,
  • został ustalony,
  • nie został ustawowo wyłączony spod ochrony prawno-autorskiej (art. 4 ust. 1 ustawy o prawie autorskim wprowadza kategorie utworów, które nie podlegają ochronie).

 

Wszystkie wypunktowane przesłanki muszą zostać spełnione łącznie!

 

 

WAŻNE! Dla zakwalifikowania Twojego dzieła jako utworu w rozumieniu prawa autorskiego nie ma znaczenia jego wartość (estetyczna, użytkowa, naukowa, majątkowa), przeznaczenie, czy sposób w jaki zostało ono przez Ciebie wyrażony.


SZCZEGÓŁÓW CIĄG DALSZY

Omówmy przedstawione wcześniej przesłanki bardziej szczegółowo.

Czym jest ustalenie utworu?

Ustalenie utworu to nic innego jak jego uzewnętrznienie. Innymi słowy chodzi o zakomunikowanie stworzonego przez Ciebie dzieła osobą trzecim, w taki sposób, aby miały one możliwość zapoznania się z treścią dzieła. 

Przesłanka działalności twórczej o indywidualnym charakterze.

Natomiast przesłanka działalności twórczej o indywidualnym charakterze sprowadza się do oceny poziomu stopnia indywidualności i oryginalności danego dzieła. Zarówno w praktyce, jak i w teorii przesłanka ta przysparza najwięcej problemów interpretacyjnych. Jeśli chcesz wiedzieć dlaczego śledź uważnie nasze posty na blogu.

Moment powstania ochrony.

Zastanawiasz się, w którym momencie Twoje dzieło zyskuje ochronę prawno-autorską?

To teraz czas na dobrą informację: ochrona prawno-autorska powstaje już w momencie ustalania utworu! Co więcej, powstaje ona w sposób automatyczny. Innymi słowy nie musisz robić absolutnie nic, aby ją uzyskać. Niewątpliwe jest to niezmiernie korzystna dla Ciebie sytuacja, ponieważ nie wymaga od Ciebie podejmowania żadnych działań.

Podsumowując, w celu uzyskania ochrony nie musisz:

 

  • dokonywać żadnej rejestracji utworu w urzędzie, 
  • czekać na przyznanie ochrony,
  • zamieszczać na swoich dziełach notki copyrightowej 
  • uiszczać opłaty za uzyskaną ochronę.

JAK DŁUGO TRWA OCHRONA?

Skoro już wiemy co jest chronione, musimy odpowiedzieć sobie na pytanie – jak długo trwa ta ochrona?

Czas trwania ochrony bezpośrednio związany jest z pojęciem praw autorskich do konkretnego utworu. 

Spośród praw autorskich wyróżniamy:

  • autorskie prawa osobiste,
  • autorskie prawa majątkowe. 

 

Czas trwania ochrony poszczególnej kategorii praw jest zróżnicowany. Autorskie prawa osobiste przysługują twórcy bezterminowo. Innymi słowy, trwają one „wiecznie” zarówno w czasie życia autora, jak i po jego śmierci. Natomiast autorskie prawa majątkowe wygasają 70 lat po śmierci twórcy, a w przypadku, gdy jest ich kilku po upływie 70 lat od śmierci ostatniego z nich. 


PODSUMOWANIE

Czas na krótkie podsumowanie, czyli zalety vs. wady ochrony gwarantowanej przez prawo autorskie

Podsumujmy to co zostało napisane powyżej, skupmy się na zaletach i wadach ochrony przyznanej przez Ustawę o prawie autorskim:

 

Zalety: 

  • brak formalności związanych z jej uzyskaniem,
  • automatyczne powstanie,
  • czas trwania, 
  • brak jakichkolwiek opłat. 

 

Wady:

  • w pewnych sytuacjach, możesz mieć wątpliwości, czy stworzone przez Ciebie dzieło spełnia przesłanki utworu zawarte w art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, a tym samym zyskuje ono ochronę.

 

OFFTOPIC notka copyright: zamieszczanie notki copyrightowej nie jest zabiegiem koniecznym a tym bardziej niezbędnym dla uzyskania ochrony. Nie oznacza to jednak, że jej stosowanie jest złą praktyką. Zamieszczenie symbolu © ma przede wszystkim walor informacyjny a co za tym idzie może przykładowo odstraszyć potencjalnych naruszycieli. Natomiast w przypadku dochodzenia roszczeń z tytułu bezprawnego korzystania przez osoby nieuprawnione z Twojego dzieła może okazać się pomocna.

 

 

Jeśli jesteś Twórcą i masz jakieś pytania – daj znać. Możemy pomóc Ci sprawnie i kompleksowo chronić Twoje prawa.

 

 

Napisane przez:

Igor Sumara

Dowiedz się więcej:

Skontaktuj się bezposrednio:

Przeczytaj więcej

Case study: Kompleksowe wsparcie prawne dla startupów

Kwestie prawne w założeniu i obsłudze prawnej startupu

Zatrudnienie cudzoziemca – zezwolenie na pracę

Jak legalnie zatrudnić cudzoziemca?Czy można zatrudnić cudzoziemca bez zezwolenia na pracę?

Potwierdzenie znajomości języka polskiego

Kiedy wymagane jest potwierdzenie znajomości języka polskiego? Jak możesz udowodnić, że znasz język polski?

“ABC” Prawa Autorskiego – co każdy twórca wiedzieć powinien

Jakie przepisy gwarantują ochronę? Co właściwie chroni prawo autorskie? Jak powstaje ochrona? Wszystko co musisz wiedzieć o prawie autorskim