Co do zasady cudzoziemiec chcący podjąć pracę w Polsce powinien posiadać zezwolenie na pracę (lub inny dokument legalizujący pracę – np. zezwolenie na pobyt i pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy).

Zacznijmy jednak od wyjaśnienia czym jest „praca” w rozumieniu polskich przepisów.

Jest to świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej na rzecz polskiego podmiotu.

Ponadto, zezwolenia na pracę będziesz potrzebować w innych sytuacjach opisanych przy rodzajach zezwoleń (A, B, C, D, E).

Nie potrzebujesz zezwolenia na pracę i posiadasz pełny dostęp do rynku pracy (tj. możesz dowolnie podejmować i zmieniać pracę), gdy:

• jesteś obywatelem Unii Europejskiej lub obywatelem Islandii, Liechtensteinu lub Norwegii,
•  jesteś członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej,
• posiadasz zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
• jesteś studentem studiów stacjonarnych w Polsce (też doktoranckich) – lub ich absolwentem, a także jeśli jesteś absolwentem polskich szkół ponadgimnazjalnych,
• posiadasz zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach w Polsce lub prowadzenia badań naukowych,
• jesteś małżonkiem obywatela Polski i posiadasz zezwolenie na pobyt czasowy na tej podstawie,
• posiadasz Kartę Polaka,
• posiadasz zezwolenie na pobyt czasowy wydane w ramach tzw. łączenia rodzin,
• korzystasz w Polsce z ochrony czasowej (np. obecnie Ukraińcy przebywający w PL).

To nie wszystkie wyjątki!

Zawsze więc warto dokładnie sprawdzić czy Twoja sytuacja nie jest jednym z nich.

Istnieją też bowiem zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę dotyczące konkretnych zawodów, np.:

• nauczyciel języka obcego w przedszkolu, szkole itp.,
• artysta, świadcząc usługi artystyczne do 30 dni w roku kalendarzowym,
• osoba wygłaszająca, do 30 dni w roku kalendarzowym, okazjonalne wykłady, referaty lub prezentacje o szczególnej wartości naukowej lub artystycznej,
• sportowiec, wykonujący, do 30 dni w roku kalendarzowym pracę w związku z zawodami sportowymi,
• sportowiec wykonujący pracę w związku z wydarzeniami sportowymi rangi międzynarodowej, skierowany przez odpowiednią międzynarodową organizację sportową,
• duchowny, członek zakonu w kościołach i związkach wyznaniowych oraz krajowych organizacjach międzykościelnych itp.,
• lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka lub ratownik medyczny – jeśli posiada stosowne uprawnienia do wykonywania zawodu w Polsce, a także inne.

Zezwolenie na pracę odnosi się do jednego konkretnego pracodawcy i konkretnego stanowiska.

Jeśli chcesz pracować w kilku miejscach – będziesz potrzebować kilku zezwoleń.

Nie możesz podjąć pracy w trakcie postępowania (ubiegania się o zezwolenie) – pracę możesz zacząć dopiero w dniu doręczenia Ci decyzji czyli zezwolenia.

Zezwolenie wydaje się na okres, który pracodawca wskaże we wniosku – maksymalnie na okres 3 lat (typ A), lub 5 lat (typ B).

Jeśli chcesz kontynuować zatrudnienie cudzoziemca, musisz złożyć wniosek o przedłużenie zezwolenia (nie wcześniej niż na 90 i nie później niż na 30 dni przed upływem okresu ważności zezwolenia).

Aby uzyskać zezwolenie na pracę Twój przyszły pracodawca musi złożyć z wyprzedzeniem odpowiedni wniosek o jego wydanie (to przyszły pracodawca jest wnioskodawcą a nie cudzoziemiec).

Należy wybrać właściwy rodzaj zezwolenia i wypełnić stosowny formularz.

Najprościej zrobić to online (tzw. e-zezwolenie), ale formularz można również wydrukować i wysłać pocztą bądź złożyć osobiście w urzędzie.

Wniosek należy złożyć do wojewody (właściwego z uwagi na siedzibę pracodawcy).

Przykładowo, jeśli pracodawca posiada siedzibę formy w Krakowie będzie to Wojewoda Małopolski, a jeśli w Warszawie – będzie to Wojewoda Mazowiecki.

Postępowanie trwa co do zasady do 1 miesiąca, a maksymalnie powinno trwać nie więcej niż 2 miesiące. Czas oczekiwania na zezwolenie zależy jednak od tego, czy składając wniosek  prawidłowo go wypełnisz i przedłożysz od razu wszystkie wymagane dokumenty. Zalecamy więc skorzystanie z profesjonalnej pomocy w przygotowaniu wniosku.

Czas trwania postępowania zależny jest niestety również od szybkości funkcjonowania danego urzędu wojewódzkiego.

Istnieje 5 rodzajów zezwolenia na pracę:

• zazwyczaj cudzoziemca będzie dotyczyło zezwolenie na pracę typu A – dla cudzoziemca wykonującego pracę na terytorium Polski, na podstawie umowy z pracodawcą, którego siedziba, miejsce zamieszkania lub oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Polski,

• zezwolenie na pracę typu B – dla cudzoziemca, który pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców (spółce – jest członkiem zarządu lub prokurentem), lub pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej będącej spółką kapitałową w organizacji, lub prowadzi sprawy spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz albo prokurent – jeśli w ciągu kolejnych 12 miesięcy pełnił tę funkcję przez ponad 6 miesięcy;

• zezwolenie na pracę typu C – dla cudzoziemca, który jest zatrudniony w przedsiębiorstwie mającym siedzibę poza państwem członkowskim UE, EOG lub Szwajcarii i ma zostać oddelegowany do oddziału lub zakładu przedsiębiorstwa albo do podmiotu powiązanego z twoim przedsiębiorstwem, a okres delegowania do Polski przekracza 30 dni w roku kalendarzowym;

• zezwolenie na pracę typu D – dla cudzoziemca zatrudnionego w przedsiębiorstwie mającym siedzibę poza państwem członkowskim UE, EOG lub Szwajcarii, gdy przedsiębiorstwo to nie posiada oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Polski, a celem delegacji cudzoziemca do Polski jest realizacja usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym, czyli tak zwanej usługi eksportowej;

• zezwolenie na pracę typu E – dla cudzoziemca zatrudnionego w twoim przedsiębiorstwie, które ma siedzibę poza państwem członkowskim UE, EOG lub Szwajcarii, a przedsiębiorstwo to nie posiada oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Polski, okres delegowania do Polski przekracza 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy.

Przy każdym wniosku lista dokumentów, które trzeba załączyć będzie nieco inna, zawsze jednak należy przedłożyć:

• wydruk z KRS spółki pracodawcy lub wydruk z CEIDG/ ksero dowodu osobistego pracodawcy jeśli nie jest przedsiębiorcą,
• dokument cudzoziemca (paszport) – ksero,
• potwierdzenie uiszczenia opłaty od wniosku,
• potwierdzenia uiszczenia opłaty skarbowej jeśli działamy przez pełnomocnika,
• dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe wymagane na danym stanowisku,
• informacja starosty jeśli jest wymagana.

Co do zasady konieczne będzie również przeprowadzenie tzw. „testu rynku pracy” i załączenie jego wyników czyli tzw. „informacji starosty” jako jednego z załączników do wniosku.

Czym jest test rynku pracy i informacja starosty?

Co do zasady pierwszeństwo pracy na polskim rynku pracy mają obywatele Polscy. Oznacza to, że aby zatrudnić cudzoziemca należy najpierw wykazać, że  wśród zarejestrowanych bezrobotnych osób, brak jest kandydatów spełniających wymagania stawiane przez pracodawcę i tym samym – zasadne jest zatrudnienie przez wnioskodawcę (pracodawcę) owego cudzoziemca.

Aby uzyskać informację starosty pracodawca kieruje tzw. ofertę pracy do właściwego Starosty powiatowego.

Istnieje jednak szereg sytuacji, a także lista konkretnych zawody, w przypadku których brak jest konieczności przedkładania informacji starosty (sprawdź tu).

Ponadto, w każdym województwie istnieje dodatkowa lista zawodów zwolnionych.

Ważne!

Pamiętaj, że informacje starosty należy przedłożyć w oryginale.

W niektórych przypadkach, zamiast ubiegać się o zezwolenie na pracę, pracodawca może dokonać wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do tzw. ewidencji oświadczeń. Wzór znajdziesz tu.

Jest to procedura uproszczona względem postępowania o udzielenie zezwolenia na pracę, albowiem nie przeprowadza się wspomnianego testu rynku pracy. Zazwyczaj wpis dokonywany jest w ciągu 7 dni.

Mogą z niej skorzystać pracodawcy chcący zatrudnić:

• obywatela Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii lub Ukrainy,
• na okres nie dłuższy niż 24 miesiące,
• a dzień rozpoczęcia pracy nastąpi nie później niż za 6 miesięcy od daty złożenia oświadczenia.

Z oświadczenia nie można skorzystać, jeśli cudzoziemiec ma wykonywać pracę sezonową.

Cudzoziemiec chcąc legalnie pracować w Polsce – powinien posiadać również legalny pobyt  na terytorium RP.

Praca może być jedną z podstaw udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy. 

Zezwolenie to często nazywa się jednolitym, albowiem decyzja wydana w sprawie legalizuje równocześnie pobyt i pracę. Wówczas nie trzeba już osobno ubiegać się o zezwolenie na pracę (chyba że cudzoziemiec chce podjąć dodatkową pracę lub chce pracować wcześniej – zanim decyzja pobytowa zostanie wydana). W tym drugim aspekcie należy mieć bowiem na uwadze, że postępowanie w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy trwa znacznie dłużej niż wydanie zezwolenia na pracę (w skali Polski średnio ok. 6 miesięcy, ale niejednokrotnie i ok. roku).

Przy zezwoleniu jednolitym to cudzoziemiec jest wnioskodawcą, a pracodawca wypełnia jedynie „załącznik nr 1”.

Jest to jeszcze inny rodzaj zezwolenia (typu S).

Z tego rodzaju zezwolenia należy korzystać, jeśli cudzoziemiec ma zostać zatrudniony w rolnictwie, ogrodnictwie lub turystyce i jego praca ma mieć charakter sezonowy.

Dotyczy ona pracowników pracujących w branżach uzależnionych od pór roku lub warunków atmosferycznych.

Taka praca musi być wykonywana:

• przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym
• w ramach działalności uznanych za sezonowe, które zostały określone w rozporządzeniu (sprawdź jego treść tu).

Poniżej znajdziesz formularze wniosków do pobrania:

1. wniosek o wydanie zezwolenia na pracę – typ A, B, C, D, E
2. załącznik nr 1 do wniosku o pobyt czasowy
3. wniosek o zezwolenie na pracę sezonową (typu S)
4. oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi – do ewidencji oświadczeń
5. wzór oferty pracy – celem uzyskania informacji starosty
6. wniosek o przedłużenie zezwolenia typu A lub B

Do każdego z wniosków będziesz musiał dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty administracyjnej:

• zezwolenie na pracę typu A, B, C, E – 100 zł, jeśli praca będzie trwać poniżej 3 miesięcy – 50 zł; tak samo w przypadku wniosku o przedłużenie zezwolenia,
• zezwolenie na pracę typu D – 200 zł,
• zezwolenie na pracę sezonową – 30 zł,
• wpis oświadczenia o powierzeniu pracy do ewidencji oświadczeń – 100 zł,
• zezwolenie jednolite (na pobyt czasowy i pracę) – 440 zł.

Dodatkowo, jeśli działasz przez pełnomocnika to opłata skarbowa od pełnomocnictwa wynosi 17 zł.

Opłatę od wniosku wnosisz na konto urzędu wojewódzkiego z wyjątkiem zezwolenia jednolitego (!) – w tym przypadku wpłaty dokonuje się na rachunek bankowy urzędu miasta.

Opłatę od pełnomocnictwa wnosi się również na konto urzędu miasta.

Pracodawca ma obowiązek:

• przekazania jednego egzemplarza zezwolenia na pracę cudzoziemcowi, którego dotyczy zezwolenie, w formie pisemnej,
• poinformowania urzędu wojewódzkiego o niepodjęciu pracy przez cudzoziemca w przeciągu 3 miesięcy od początkowej daty obowiązywania zezwolenia na pracę/ o przerwie w pracy na okres wynoszący co najmniej 3 miesiące/ o zakończeniu pracy wcześniej niż 3 miesiące przed upływem ważności zezwolenia na pracę – w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności,
• poinformowania urzędu o zmianie siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę.

1. Ile czasu trwa wydanie zezwolenia na pracę? – ustawowo do 1 miesiąca, a maksymalnie 2 miesiące. Czas oczekiwania na zezwolenie zależy jednak od tego, czy składając wniosek  prawidłowo go wypełnisz i przedłożysz od razu wszystkie wymagane dokumenty, a także od obłożenia pracą danego urzędu i sprawności jego procedowania. Szybciej wydawane są zezwolenia w formie online (e-zezwolenia).
2.  Na jaki okres przyznawane jest zezwolenie na pracę? Na okres, który wskaże pracodawca, maksymalnie na okres 3 lat w przypadku zezwolenia typu A, 5 lat – w przypadku zezwolenia typu B, przy zezwoleniu na pracę sezonową maks. 9 miesięcy, przy oświadczeniu o powierzeniu pracy – maks. 24 miesiące.
3. Co należy zrobić w przypadku, gdy cudzoziemiec po uzyskaniu zezwolenia na pracę nie podjął zatrudnienia w podmiocie, który wnioskował o wydanie zezwolenia? Pracodawca powinien poinformować o tym fakcie wojewodę, jeśli cudzoziemiec nie podjął pracy w terminie 3 miesięcy od daty początkowej ważności zezwolenia.
4. Czy można otrzymać duplikat zezwolenia na pracę? Tak. Strona (czyli pracodawca) może złożyć wniosek o wydanie kopii zezwolenia potwierdzonej za zgodność z oryginałem. Opłata za wydanie duplikatu decyzji wynosi 5 zł za każdą rozpoczętą stronę decyzji.
5. Czy mogę pracować w czasie oczekiwania na rozpatrzenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pracę/ pobyt czasowy? Nie możesz, chyba że w przypadku ubiegania się o zezwolenie na pobyt równocześnie posiadasz już zezwolenie na pracę lub jesteś zwolniony z jego posiadania – wówczas możesz podjąć pracę wcześniej. Możesz pracować również, gdy Twoje poprzednie zezwolenie na pracę jest jeszcze ważne, a obecnie starasz się o jego przedłużenie.
6. Czy mogę pracować w Polsce na karcie pobytu uzyskanej w innym kraju UE? Karta pobytu wydana przez inne państwo należące do strefy Schengen uprawnia Cię do pobytu na terenie innych państw członkowskich obszaru Schengen (w tym Polski) przez okres nieprzekraczający 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Sama karta pobytu nie uprawnia Cię jednak do podjęcia pracy.
7. Złożyłem wniosek o kolejną kartę pobytu (ten sam pracodawca, te same warunki zatrudnienia). Czy aby legalnie pracować w okresie oczekiwania na wydanie decyzji, muszę posiadać zezwolenie na pracę/oświadczenie o powierzeniu pracy? Nie, jeśli wniosek nie zawiera braków formalnych i masz legalny pobyt, np. odcisk stempla w paszporcie potwierdzający złożenie wniosku. Praca musi być jednak wykonywana u tego samego  pracodawcy i na tym samym stanowisku. W innym przypadku praca będzie nielegalna.
8. Czy cudzoziemiec może mieć dwa zezwolenia na pracę? Jak najbardziej, możesz posiadać więcej niż jedno zezwolenie na pracę jeśli np. chcesz pracować w dwóch miejscach lub równocześnie pracować na umowę o pracę i np. pełnić funkcję prezesa zarządu w spółce.
9. Czy potrzebuję zezwolenia na pracę jeśli wykonuje pracę na rzecz zagranicznego podmiotu – np. pracując zdalnie z Polski dla zagranicznego pracodawcy? – nie, musisz jednak pamiętać, że na to powinna pozwalać Ci umowa o pracę zawarta z zagranicznym pracodawcą.Co więcej – wykonywanie pracy w ten sposób może prowadzić do tego, że będziesz zobowiązany do płacenia podatków w Polsce (staniesz się rezydentem podatkowym w Polsce).